احسان خاندوزی، وزیر پیشین اقتصاد ایران، اعلام کرد که عبور نفتکش‌ها و محموله‌های گاز مایع (LNG) از تنگه هرمز باید تنها با اجازه ایران صورت گیرد. همچنین او گفت که این سیاست باید از فردا (چهارشنبه) به‌مدت صد روز اجرا شود.
به گزارش خبرگزاری ماه آزادی، هنوز مشخص نیست که آیا احسان خاندوزی در حال بازتاب دادن طرحی در حال بررسی در درون حاکمیت ایران است یا صرفا نظر شخصی‌اش را بیان کرد.
با آغاز حملات هوایی اسرائیل به ایران در هفته قبل، که به ادعای تل‌آویو در واکنش به پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران انجام شد، حساسیت‌ها درباره این گذرگاه استراتژیک افزایش یافت. تهران همچنان اصرار دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صرفا اهداف غیرنظامی را دنبال می‌کند. احسان خاندوزی روز سه‌شنبه در پستی در شبکه اجتماعی X نوشت که اجرای به‌موقع این سیاست سرنوشت‌ساز است. هرگونه تعویق در اجرای آن به‌معنای تداوم جنگ در داخل کشور است.
وزارت نفت و وزارت امور خارجه ایران هنوز به درخواست رویترز برای اظهارنظر در این خصوص پاسخ نداده‌اند. احسان خاندوزی که تا تابستان سال گذشته وزیر اقتصاد در دولت مرحوم ابراهیم رئیسی بود، همچنان به جریان‌های اصولگرای حاکم در ایران نزدیک است.
تنگه هرمز که میان ایران و عمان قرار دارد، اصلی‌ترین مسیر صادرات نفت کشورهای حاشیه خلیج فارس همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی، عراق و کویت است. حدود ۲۰ درصد از مصرف روزانه نفت جهان — نزدیک به ۱۸ میلیون بشکه — از این تنگه عبور می‌کند. عرض این تنگه در باریک‌ترین نقطه آن تنها ۳۳ کیلومتر است.
اظهارات احسان خاندوزی تاثیرگذار خواهد بود؟
اظهارات احسان خاندوزی در زمانی منتشر شد که تنش‌ها میان ایران و اسرائیل به بالاترین سطح خود در سال‌های اخیر رسید. از یک سو، حملات هوایی اسرائیل به تأسیسات نظامی و احتمالی هسته‌ای ایران، افکار عمومی داخل ایران را ملتهب کرده؛ از سوی دیگر، نیروهای تندرو در تهران به دنبال پاسخ قاطع هستند تا تصویر بازدارندگی جمهوری اسلامی خدشه‌دار نشود. در چنین شرایطی، طرح کنترل کامل بر تنگه هرمز می‌تواند به‌عنوان یکی از ابزارهای فشار ژئوپلیتیک در دستور کار قرار گیرد.
اما اقدامات مدنظر احسان خاندوزی بدون هزینه نخواهد بود. اعمال محدودیت بر تردد آزاد کشتی‌ها در تنگه هرمز باعث واکنش شدید آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش خواهد شد. همچنین بلکه موجب افزایش قیمت جهانی نفت هم می‌شود. این مساله می‌تواند موجبات نارضایتی کشورهای واردکننده انرژی همچون چین، هند و اروپا را فراهم آورد. کشورهایی که ایران به حمایت دیپلماتیک و اقتصادی آن‌ها نیاز مبرم دارد.
از منظر حقوق بین‌الملل هم بستن یا محدود کردن تردد در تنگه هرمز می‌تواند به عنوان نقض آزادی کشتیرانی تلقی شود. همچنین می‌تواند مشروعیت بین‌المللی اقدامات ایران را تضعیف کند. در عین حال، برخی تحلیل‌گران معتقدند که چنین اظهاراتی از سوی چهره‌هایی مانند احسان خاندوزی بیشتر جنبه جنگ روانی دارد.
با این حال، انتشار چنین بیانیه‌هایی مانند اظهارات احسان خاندوزی در فضای بین‌المللی، به‌ویژه از سوی چهره‌های نزدیک به ساختار قدرت، می‌تواند به عنوان بخشی از استراتژی افزایش ریسک در منطقه تلقی شود؛ استراتژی‌ای که هدف آن مهار فشارها علیه برنامه هسته‌ای و حضور منطقه‌ای ایران است، ولو به بهای بالا رفتن خطر درگیری مستقیم.
